 |
Σύλλογος Δροπολιτών Αθήνας
1930
|
Βρίσκεται μεταξύ του βουνού της Λιούντζης και του Μακρύκαμπου (Μπουρέτο). Από τα δυτικά της βρίσκονται τα βουνά Σοπότι, Μπάτη και Προσγόλι ενώ στα νότια το Πλατοβούνι, στο οποίο σχηματίζεται η κοιλάδα του παραπόταμου Ξεριά. Η κοιλάδα ξεκινάει από τα στενά της Σωτήρας και της Μουργκάνας και καταλήγει στα στενά της αρχαίας πόλεως Αντιγόνειας.
Ο ποταμός ο οποίος διασχίζει την περιοχή είναι ο Δρύνος, ο οποίος πηγάζει από την περιοχή του Μακρύκαμπου, δηλαδή τη σημερινή Πωγωνιανή του νομού Ιωαννίνων.
Ξεκινάει από την Κακαβιά [3], διασχίζει όλη την Δρόπολη και καταλήγει στον Αωό ποταμό. Κατά τον Γάλλο περιηγητή Μποζούρ (Beajour) ο Δρύνος είναι ο αρχαίος ποταμός Κέλυδνος. Ήταν σίγουρος γιατί βασίστηκε σε αρχαίους Έλληνες ιστορικούς και γεωγράφους όπως τον Στράβωνα. Στη Δρόπολη σχεδόν όλα τα χωριά προβάλλουν αμφιθεατρικά. Χωριά γεμάτα ιστορία και ομορφιά,τα οποία αρχίζοντας από την Άνω Δρόπολη είναι τα εξής: Κοσοβίτσα[4], Σωτήρα, Λόγγος, Λοβίνα (Άνω και Κάτω), Κακογοραντζή (Κρυονέρι), Σελλιό, Κλεισάρι, Άγιος Νικόλαος, Πέπελη, Βόδρυστα, Κρά (Κουρά), Βουλιαράτες, Ζερβάτες, Κατούνα,[5] Κακαβιά, Άνω και Κάτω Επισκοπή, Γλύνα και Βραχογοραντζή. Ενώ στην Κάτω είναι: Ραντάτες, Γεωργουτσάτες, Γράψη, Λιούγκαρη, Φράστανη, Γορίτσα, Τεριαχάτες, Σωφράτικα, Δούβιανη, Χάσκοβο, Βάνιστα, Καλογοραντζή και Δερβητσάνη.
Όσων αφορά τη διαμόρφωση του εδάφους, γενικά είναι πολύ εύφορο, ενώ τα βουνά έχουν κατεύθυνση από τη δύση προς την ανατολή και αποτελούνται από ασβεστολιθικά πετρώματα. Επίσης παρατηρείται ότι το Πλατοβούνι είναι ένα βουνό σχεδόν γυμνό εάν εξαιρέσουμε την Άνω Δρόπολη, στα δάση της οποίας ευδοκιμούν: Η Λεφτοκαριά, (υπάρχει και δάσος με το ίδιο όνομα στην περιοχή της Κάτω Δρόπολης), η Κρανιά, ο Γαύρος, ο Σφένδαμος, η Φιλύρα και άλλα.
Από την αρχαιότητα εξαιτίας του ξηρού εδάφους υπήρχαν και δέντρα όπως: αμυγδαλές και λεύκες, οι οποίες είναι ανθεκτικές στην ξηρασία. Πρέπει να τονίσουμε και την ύπαρξη της Βελανιδιάς (δρυς) η οποία από τους ηπειρώτες θεωρούνταν ιερό δέντρο[6].
Οι ασχολίες των κατοίκων ήταν κυρίως η γεωργία, η κτηνοτροφία και η δεντροκαλλιέργεια. Τα παλιά δίπτυχα των Μοναστηριών μαρτυρούν και για την καλλιέργεια αμπελώνων κυρίως στην Κάτω Δρόπολη με αποκορύφωμα την περίοδο του 17 αιώνα.
Ο Μποζούρ(Beajour) υποστηρίζει ότι κατά την περίοδο του Μεσαίωνα καλλιεργούνταν η ελιά. Για να γίνουν όμως όλα αυτά τα παραπάνω χρειάστηκε και ένα καλό σύστημα άρδευσης το οποίο βασίστηκε στους υδάτινους πόρους του τόπου. Η Άνω Δρόπολη έχει σε σύγκριση με την Κάτω πολλές υδάτινες πηγές. Από την Επισκοπή και καταλήγοντας στην Γλύνα βρίσκει κανείς πληθώρα από αυτές. Αντίθετα το δυτικό τμήμα της Δρόπολης έχει πολύ ξηρασία εκτός της Καλογοραντζής και της Βάνιστας, όπου βρίσκεται η φημισμένη «Σκοτεινή».[7]
Εξαιτίας της υπερχείλισης του Δρύνου και όχι μόνο, την χειμερινή περίοδο τα χωριά επικοινωνούσαν μεταξύ τους διαμέσου των πέτρινων γεφυριών, εκ των οποίων το πιο φημισμένο είναι εκείνο της «Κυράς», που βρίσκεται στην Κολοριτσή (σήμερα Λαζαράτι).
Όσων αφορά τους κατοίκους της, ήταν ανέκαθεν φιλότιμοι, προσπαθούσαν να τιμήσουν την Ελληνική τους καταγωγή και να προκόψουν.
Η περιοχή μας από τα πρώτα χρόνια ανέδειξε ανθρώπους με υψηλό μορφωτικό επίπεδο: εμπόρους, βιομηχάνους, διδασκάλους και γενικά άτομα της διανόησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1940 η Δρόπολη είχε υπό τον έλεγχό της το εμπόριο όλης της Αλβανίας. Υπήρξαν και πολλοί άλλοι οι οποίοι εκπροσώπησαν άξια την πατρίδα μας στον Ελλαδικό χώρο και το εξωτερικό. Επίσης δημιουργήθηκαν σύλλογοι Δροπολιτών που βοήθησαν πολύ στην επικοινωνία μεταξύ Δρόπολης και Ελλάδος. Σιγά-σιγά με πολύ δουλειά, κούραση αλλά και αγάπη για τον τόπο τους ενίσχυσαν και οικονομικά (κυρίως από διάφορα κληροδοτήματα ίδρυσαν σχολεία και ιερούς ναούς) την περιοχή. Το 1858 ιδρύθηκε στη Δούβιανη σχολείο.[8]
Για τους περισσότερους από μας αλλά και τους ανθρώπους της παιδείας είναι άγνωστο ότι ήταν το δεύτερο σχολείο σε όλη την τότε Ελλάδα.Το πρώτο ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1836 με δωρεά του Βορειοηπειρώτη ευεργέτη Αποστόλου Αρσάκη.[9]
Από την αρχαιότητα εξαιτίας του ξηρού εδάφους υπήρχαν και δέντρα όπως: αμυγδαλές και λεύκες, οι οποίες είναι ανθεκτικές στην ξηρασία. Πρέπει να τονίσουμε και την ύπαρξη της Βελανιδιάς (δρυς) η οποία από τους ηπειρώτες θεωρούνταν ιερό δέντρο[6].
Οι ασχολίες των κατοίκων ήταν κυρίως η γεωργία, η κτηνοτροφία και η δεντροκαλλιέργεια. Τα παλιά δίπτυχα των Μοναστηριών μαρτυρούν και για την καλλιέργεια αμπελώνων κυρίως στην Κάτω Δρόπολη με αποκορύφωμα την περίοδο του 17 αιώνα.
Ο Μποζούρ(Beajour) υποστηρίζει ότι κατά την περίοδο του Μεσαίωνα καλλιεργούνταν η ελιά. Για να γίνουν όμως όλα αυτά τα παραπάνω χρειάστηκε και ένα καλό σύστημα άρδευσης το οποίο βασίστηκε στους υδάτινους πόρους του τόπου. Η Άνω Δρόπολη έχει σε σύγκριση με την Κάτω πολλές υδάτινες πηγές. Από την Επισκοπή και καταλήγοντας στην Γλύνα βρίσκει κανείς πληθώρα από αυτές. Αντίθετα το δυτικό τμήμα της Δρόπολης έχει πολύ ξηρασία εκτός της Καλογοραντζής και της Βάνιστας, όπου βρίσκεται η φημισμένη «Σκοτεινή».[7]
Εξαιτίας της υπερχείλισης του Δρύνου και όχι μόνο, την χειμερινή περίοδο τα χωριά επικοινωνούσαν μεταξύ τους διαμέσου των πέτρινων γεφυριών, εκ των οποίων το πιο φημισμένο είναι εκείνο της «Κυράς», που βρίσκεται στην Κολοριτσή (σήμερα Λαζαράτι).
Όσων αφορά τους κατοίκους της, ήταν ανέκαθεν φιλότιμοι, προσπαθούσαν να τιμήσουν την Ελληνική τους καταγωγή και να προκόψουν.
Η περιοχή μας από τα πρώτα χρόνια ανέδειξε ανθρώπους με υψηλό μορφωτικό επίπεδο: εμπόρους, βιομηχάνους, διδασκάλους και γενικά άτομα της διανόησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1940 η Δρόπολη είχε υπό τον έλεγχό της το εμπόριο όλης της Αλβανίας. Υπήρξαν και πολλοί άλλοι οι οποίοι εκπροσώπησαν άξια την πατρίδα μας στον Ελλαδικό χώρο και το εξωτερικό. Επίσης δημιουργήθηκαν σύλλογοι Δροπολιτών που βοήθησαν πολύ στην επικοινωνία μεταξύ Δρόπολης και Ελλάδος. Σιγά-σιγά με πολύ δουλειά, κούραση αλλά και αγάπη για τον τόπο τους ενίσχυσαν και οικονομικά (κυρίως από διάφορα κληροδοτήματα ίδρυσαν σχολεία και ιερούς ναούς) την περιοχή. Το 1858 ιδρύθηκε στη Δούβιανη σχολείο.[8]
Για τους περισσότερους από μας αλλά και τους ανθρώπους της παιδείας είναι άγνωστο ότι ήταν το δεύτερο σχολείο σε όλη την τότε Ελλάδα.Το πρώτο ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1836 με δωρεά του Βορειοηπειρώτη ευεργέτη Αποστόλου Αρσάκη.[9]
[1]ΜΕ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΣΥΣΤΑΤΟΥ ΑΛΒΑΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟ 1913 (ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΦΛΩΡΕΝΤΙΑΣ) Η ΔΡΟΠΟΛΗ ΥΠΑΓΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΔΥΟ ΕΠΑΡΧΙΕΣ :ΤΗΝ ΑΝΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΩ Δ(Ε)ΡΟΠΟΛΗ.
[2] Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ Ή ΕΧΟΥΝ ΧΩΡΙΣΤΕΙ.
[3] ΑΝΑΦΑΙΡΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΑΚΑΒΙΑ ΩΣ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΔΡΥΝΟΥ ΟΜΩΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΣΤΟ ΔΕΛΒΗΝΑΚΙ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΠΡΙΝ ΤΟ 1913(ΧΑΡΑΞΕΙ ΤΩΝ ΣΥΝΟΩΡΩΝ) ΥΠΑΓΟΝΤΑΝ ΣΤΗ ΔΡΟΠΟΛΗ.Ο ΔΡΥΝΟΣ ΔΙΑΣΧΙΖΕΙ ΚΑΙ ΑΥΤΑ .
[4] Η ΚΟΣΟΒΙΤΣΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ ΜΟΙΡΑΣΤΗΚΕ ΣΕ ΔΥΟ ΜΕΡΗ.ΣΤΗΝ ΚΟΣΟΒΙΤΣΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ.Η ΠΡΩΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ(ΟΝΟΜΑΣΤΗΚΕ ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ ΛΟΓΟ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΚΕΙ).
[5] Η ΚΑΤΟΥΝΑ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΛΑΟ.ΟΤΑΝ ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΘΟΡΙΣΑΝ ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΣΤΗΝ ΑΛΛΗ ΧΩΡΙΣΤΗΚΕ ΣΕ ΔΥΟ ΜΕΡΗ: ΑΝΩ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΚΑΤΟΥΝΑ(Η ΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗ Β.ΗΠΕΙΡΟ ΕΝΩ Η ΑΛΛΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ).ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΑΝ ΣΤΑ ΓΥΡΩ ΧΩΡΙΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΟΙ ΕΞΟΡΙΣΤΗΚΑΝ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΛΒΑΝΙΑ (ΚΟΝΤΑ ΣΤΟ ΦΙΕΡΙ).
[6] ΣΤΟ ΜΑΝΤΕΙΟ ΤΗΣ ΔΩΔΩΝΗΣ ΥΠΗΡΧΕ Η ΔΡΥΣ ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΔΙΑ.
[7] Η «ΣΚΟΤΕΙΝΗ»: ΥΠΟΓΕΙΟ ΠΟΤΑΜΙ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΠΕΡΝΑΕΙ ΣΧΕΔΟΝ ΑΠΟ ΟΛΗ ΤΗΝ ΚΑΤΩ ΔΡΟΠΟΛΗ.ΤΟ ΧΕΙΜΩΝΑ Η ΣΤΑΘΜΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΑΝΑΙΒΑΙΝΕΙ ΚΑΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ. ΕΧΕΙ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ «ΓΑΛΑΖΙΟ ΜΑΤΙ»(ΠΗΓΗ ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΣΑΡΑΝΤΑ) ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΗ ΛΙΜΝΗ ΤΟΥ «ΒΙΡΟΥ» (ΛΙΓΟ ΠΙΟ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟ). ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΔΥΣΒΑΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ Η ΠΗΓΗ, ΑΠΟ ΤΑ ΠΟΛΥ ΠΑΛΙΑ ΧΡΟΝΙΑ Ο ΛΑΟΣ ΕΧΕΙ ΠΛΑΣΕΙ ΠΟΛΛΟΥΣ ΘΡΥΛΟΥΣ. ΕΚ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΕΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ «ΜΙΛΑΕΙ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΥΦΗ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΡΙΞΑΝ ΟΙ ΝΕΡΑΪΔΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΕΚΕΙΝΟ ΤΗΝ ΕΒΓΑΛΕ ΣΤΟ ΒΙΡΟ.
[8] ΑΥΤΗ Η ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΕ ΝΕΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΣΩΣΤΕΣ ΜΗΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΣΥΖΥΓΟΙ.ΤΟ ΚΤΗΡΙΟ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΥΠΗΡΧΕ Η ΣΧΟΛΗ ΚΑΗΚΕ ΤΟ 1970 ΑΠΟ ΤΟ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ. ΜΕ ΤΑ ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΚΑΝΑΝ ΓΙΑ ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΝΑ ΔΕΙΞΟΥΝ ΠΛΑΝΑ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΟΥ ΚΑΙΓΕΤΑΙ.ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΟΥ ΚΑΗΚΕ ΗΤΑΝ ΕΝΑ ΣΤΟΛΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΥΒΙΑΝΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΟΛΗ ΤΗ ΔΡΟΠΟΛΗ.
[9] Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΡΣΑΚΗΣ ΚΑΤΑΓΟΤΑΝ ΑΠΟ ΤΗ ΧΑΤΑΧΟΒΑ ΤΗΣ ΠΡΕΜΕΤΗΣ. ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΤΟ 1792 .ΣΠΟΥΔΑΣΕ ΣΤΗ ΒΙΕΝΝΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΧΑΛΛΗ ΤΗΣ ΣΑΞΟΝΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ. ΑΣΧΟΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ. ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΥΠΗΡΞΕ ΠΡΟΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ. ΑΠΕΒΙΩΣΕ ΣΤΙΣ 16 ΙΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ 1874 ΣΤΟ ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙ.
πηγές: Ένωσις Δροπολιτών ο "Δρύνος", "Λεύκωμα: Η Δρόπολις Βορείου Ηπείρου" 1965
